امداد و بهداشت پایگاه شهدای بسیج ایرنا

من فرهاد شرف پور مربی امداد و نجات در این وبلاگ در مورد اصول کمک های اولیه ، آموزش امداد و نجات مطالبی را ارائه خواهم نمود ./.

امداد و بهداشت پایگاه شهدای بسیج ایرنا

من فرهاد شرف پور مربی امداد و نجات در این وبلاگ در مورد اصول کمک های اولیه ، آموزش امداد و نجات مطالبی را ارائه خواهم نمود ./.

وسایل جایگزین در اداره پیشرفته راه هوایی

 

LMA:LARYNGEAL MASK AIRWAY

در برخی موارد برای اداره پیشرفته راه هوایی بیماران نمی توان از لوله تراشه استفاده کرد.این موارد شامل تمامی معیارهای انتوباسیون مشکل بیماران(کوتاهی گردن،دفورمیتی و...) می باشد.در این موارد میتوان از وسایل جایگزین برای اداره راه هوایی بیماران استفاده کرد.یکی از این وسایل LMA      می باشد که بکارگیری آن بسیار ساده تر از لوله تراشه بوده و بخوبی توسط اکثر افراد بخصوص در پیش بیمارستان توسط تکنسینهای فوریتهای پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.تنها عیب بزرگ این وسیله اینست که خطر آسپیراسیون برای بیمار وجود دارد وباید در دراز مدت با لوله تراشه تعویض شود.این وسیله به مانند لوله تراشه در اندازه های مختلف وجود دارد.

تصویر LMA

 روش قرار دادن آنرا در شکل زیر مشاهده می کنید.

LMA INSERTION

تزریقات

تزریقات


تزریق دارو به بدن یکی دیگراز راههای تجویز دارو به بیماران است وداروهای بسیاری را ازاین را به بدن واردمی نمایند.وارد کردن دارو از این راه فواید زیادی دارد.
مزایای زیادی دارد ولی اگر بوسیله شخص غیر مطلع وغیرمجازانجام بشودخطرات زیادی متوجه بیمار خواهد بود بنابراین شخصی که دارو را تزریق می کندبایدبا وسایل آن یعنی سرنگ و سوزن و طرزاستریل کردن آنها آشنایی کامل داشته ومحلولهای تزریقی ونوع دارو را خوب بشناسد و طوری تزریق کندکه بیمار ناراحت نشود و همچنین عکس العملهای داروها را نیزبداند.
 


راههای تزریق:  



1-وارد کردن دارو به درون پوست intradermal-id
2- تزریق دارو زیر پوست   -subcutaneous-s.c
3-تزریق دارو داخل عضله  intramuscular-i.m
4- -تزریق دارو داخل ورید    intravenou s- i.v
5-تزریق دارو داخل مایع نخاع intradural-cerebro-spinal-fluid-I-csf


سرنگ ها:

سرنگ وسیله ای برای تزریق مایعات به بدن و کشیدن مایعات مختلف از بدن می باشد سرنگ هاانواع مختلف دارند یااز جنس شیشه ای یا پلاستیکی و یااز فلز ساخته شده اند هر سرنگ شامل بدنه مدرج است که به سر آن سوزن وصل می شود و یک پیستون دارد که بداخل بدنه می رود.معمولاً سر سرنگها یک اندازه و استاندارد ساخته شده وبنابر این هر نوع سوزنی به آن وصل می شود پیستون داخل سرنگ براحتی داخل بدنه حرکت می کند ودر هنگام کشیدن پیستون به خارج هوا و مایعات به داخل سرنگ کشیده می شود و چنانچه به داخل بدنه فشار داده شود هوا ویا مایع خارج می گردد.
سوزن در اندازه های مختلف وجود دارد وشامل یک ساقه و یک دهانه است که دهانه به سرنگ وصل می شود
نوک سوزن بطور مورب بریده شده که فرو رفتن آن را آسان می کند.
هرچه شماره سوزن بیشتر شود از قطر سوزن کم می شود مثلا سوزن شماره 23نازکتر از سوزن شماره 20 است.


عکسهای  تزریقات

شماره 1
شماره 2

شماره 3
شماره 4

شماره 5
شماره 6

شماره 7
شماره 8

شماره 9
شماره 10

شماره 11
شماره 12

شماره 13
شماره 14

شماره 15
شماره 16

شماره 17
شماره 18

شماره 19
شماره 20

شماره 21
شماره 22

شماره 23

 

 

 


تجویز دارو به وسیله تزریق:

هدف :رساندن داروی تجویز شده از طریق تزریق.

وسایل لازم:

1-داروی تجویز شده به صورت آمپول یا ویال (معمولاً در یخچال یا گنجه دارو یا قفسه داروهای مخدر می باشد.)
2-کارت دارویی
3-سینی تزریق دارویی:که شامل

  • سوزن و سرنگ استریل (متناسب با حجم دارو :نجوه تزریق ووضعیت بیمار)
  • تیغ اره
  • آب مقطر یا نرمال سالین در صورت لزوم
  • ظرف تزریق
  • ظرف محتوی پنبه الکل 70%یا ماده ضد عفونی کننده دیگر (بتادین)
  • پاراوان

طریقه عمل :

  •  
  • 1- برچسب شیشه دارو را به دقت بخوانید و دوباره با کارت دارو مطابقت کنید.
  • 2- دارو را از نظر تاریخ مصرف کنترل کنید.
  • 3- دست های خود را به طریق جراحی بشو یید.
  • 4- سرنگ و سوزن را به طریق استریل آماده کنید.
  • 5- از ثابت بودن سوزن سر گردن سرنگ مطمن شوید مجددا آن را بر روی سطح استریل پوشش اولیه سرنگ قراردهید.

8- در صورتی که از ویال استفاده می کنید بطریق ذیل دارو را در سرنگ بکشید.

  • الف- حفاظ فلزی را که بر روی لاستیک سر ویال قرار گرفته را بر دارید.
  • ب- در صورت لزوم برای مخلوط شدن محتویات ویالی که حاوی داروی محلول می باشد آن را در کف دست قرار داده به آرامی بچرخانید هرگز آن را به شدت تکان ندهید.
  • ج- لاستیک درب ویال را با ماده ضد عفونی کننده (الکل 70%) تمیز کنید بدین منظور آن را به طریق دورانی با پنبه آغشته به الکل تمیز کنید.
  • د- پوشش روی سوزن را بردارید در این مورد دقت کنید که آن را به طور مستقیم خارج کنید تا از آلوده شدن سوزن جلوگیری شود سپس برابر حجم داروی محلولی که قرار است در سرنگ بکشید هوا در داخل سرنگ بکشید .
  • ه- با دقت سوزن را از مرکز لاستیک درب ویال وارد آن کنید.مراقب استریل بودن سوزن و سرنگ باشید در کلیه موارد دست شما فقط می تواند با سطح خارجی بدنه سرنگ و دسته پیستون تماس حاصل کند.
  • و- درحالی که نوک سوزن خارج از محلول دارویی قرار گرفته است هوای داخل سرنگ را به داخل ویال تزریق کنید.
  • ز- ویال وارد نمایید و آن را هم سطح چشم خود بگیرید در حالی که سوزن در داخل محلول دارو قرار دارد برابر حجم مورد نیاز در سرنگ بکشید.ح-سوزن را از داخل ویال خارج کنید و پوشش رویی سوزن را بر روی آن قرار دهید همواره مراقب استریل بودن سوزن باشید.
  • ویال را دور انداخته ویا جهت استفاده های بعدی در محل مخصوص به خود قرار دهید.

 9-در صورتی که از آمپول استفاده می کنید دارو را به طریق ذیل در سرنگ بکشید.:

  • ‌ت‌- آمپول را برداشته به صورت دورانی بچرخانید به طوری که تمام محلول در قسمت پایین قرارگیرد در صورت لزوم می توانید با وارد آوردن ضرباتی به قسمت فوقانی آمپول دارو را به قسمت پهن پایین پوکه منتقل کنید.
  • در صورتی که در گردن آمپول خط مشخص جهت شکستن آن وجود ندارد ابتدا با پنبه الکلی قسمت گردن آمپول و تیغ اره را پاک کنید سپس در حالی که گردن آمپول بر پنبه الکلی تکیه دارد آن را با تیغ اره خراش دهید.
  • پنبه الکلی را در اطراف گردن آمپول قرار داده با فشار دست به طرف خارج سر آمپول را از بدنه جدا کنید.
  • پوشش روی سوزن را به طریقی که آموخته اید بر دارید.
  • سوزن را در آمپول قراردهید و مقداردارویی را که لازم دارید در سرنگ بکشید در صورتیکه به کل محتویات آمپول احتیاج دارید با دقت کل محتوی را در سرنگ بکشید.
  • پوشش رویی سوزن را به روی آن قرار دهید مراقب استریل بودن سوزن و سرنگ باشید.
  •  سرنگ محتوی محلول دارویی را در ظرف یا سینی تزریق قرار دهید
  •  آمپول مصرف شده را دور بیا ندازید.
  •  ظرف محتوی سرنگ حاوی دارو ؛پنبه الکلی و کارت دارویی برداشته به اطاق بیمار بروید.
  • 11- بیمار را بانام صدا بزنید کارت دارو را با کارت پایین تخت مطابقت کنید
  • 12- پاراوان را دور بیمار بگذارید.
  • 13- ناحیه تزریق را برهنه کرده و با پنبه الکلی دقیقاً پوست را تمیز کنید برای این منظور میتوانید پنبه الکلی را در مرکز محل تزریق قرارداده سپس به صورت دورانی با فشار مختصری آن را به طرف خارج بچرخانید.
  • 14- اجازه دهید که پوست بیمار خشک شود.
  • 15-پنبه الکلی را بین انگشت سوم . چهارم دست غیرفعال خود (معمولا دست چپ)برای استفاده بعدی قرار دهید.
  • 16-در حالی که منتظر خشک شدن پوست از ماده ضدعفونی کننده هستید پوشش روی سوزن را بردارید برای این منظور به طریقی اقدام کنید که سوزن آلوده نشود.
  • 17-هوای موجود در سرنگ را کاملا خالی کنید تا قطره ای از دارو بر روی سطح مورب نوک سوزن دیده شود چنانچه لازم است کل دارو به بدن بیمار وارد شود در حدود 2میلی لیتر هوا در داخل سرنگ بگذارید.
  • 18- سرنگ را در دست راست خود بین انگشتان و شصت بگیرید.
  • 19- با استفاده از دست دیگر پوست را کشیده یا فشار دهید انتخاب این روش بسته به محل تزریق و وضعیت پوست بیمار می تواند متفاوت باشد.
  • 20- با یک حرکت ثابت ؛آرام و سریع بسته به نوع تزریق و محل آن سوزن را وارد پوست کنید.
  • 21-سپس با دست چپ خود بدنه سرنگ را گرفته و دست راست خودرا به دسته پیستون منتقل کنید.
  • 22- با دست راست خود پیستون را به آهستگی به طرف خارج بکشید اگر خون وارد سرنگ شد آن را به طریقی که در ذیل خواهید آموخت خارج کنید سوزن را دور انداخته تزریق دیگر آماده کنید.
  • 23- پنبه الکلی راکه بین انگشتا ن 3 و4دست چپ خود قرار داده بودید در اطراف محل تزریق قرار داده سوزن را به سرعت از داخل پوست در امتداد مسیر تزریق خارج کنید و پنبه الکلی را در محل خروج سوزن قرار دهید.
  • 24- پنبه الکلی را به آرامی در محل تزریق فشار دهید در صورت خونریزی فشار بیشتری به محل تزریق وارد آورید تا خونریزی قطع بشود.
  • 25- پس از اتمام تزریق وسایل را به اطاق پانسمان ببریدپوشش سر سوزن را به روی آن قرار داده سوزن و سرنگ و پنبه الکل را درون سطل زباله بیاندازیدبقیه وسایل را تمیز کرده در محل مخصوص به خود قرار دهید.
  • 26- مشاهدات خود را در پرونده بیمار ثبت و گزارش کنید.

عکسهای شماره 7، 8و 9


نکات مهم :

1- چنانچه از ویال محتوی پودر استفاده می کنید برای فراهم آوردن داروی محلول در داخل ویال برابر دستور کارخانه سازنده دارو اقدام کنید فرا مو ش نکنید که قبل از وارد کردن حلال به داخل ویال برابر حجم حلالی که قرار است اضافه شود از داخل ویال هوا را خارج کنید.
2- درصورتی که پودرداخل ویال را بصورت محلول در آورده اید و لازم است محلول آماده برای تزریقات بعدی مورد استفاده قرارگیرد غلظت داروی آماده شده و تاریخ حل کردن دارو را بر شیشه ویال مشخص کنید.
 


عکس شماره 7


3- intradermalتزریق درون جلدی
این تزریق بندرت انجام می شود و اغلب برای آزمایش حساسیت نسبت به دارو های مختلف انجام می گرددوبرای تشخیص حساسیت با سوزنهای شماره 25-26-27 مقدار 1%میلی لیتر از مایع را به داخل پوست تزریق می کنند.


عکس شماره 21


نکات قابل توجه:

1- معمولا جهت انجام تست های حساسیتی؛تست توبرکولین وبرای واکسیناسیون بکار می رود.
2- سرنگ یک میلی لیتری که بصورت صد قسمتی مدرج شده باشد
3- سوزن کوتاه و ظریف به شماره های 27-26-25 بکارمیرود.
4- طول سوزن معمولا در حدود 6%تا 5/1 سانتی متر مصرف می شود.
5- محل تزریق معمولا قسمت داخلی و تحتانی ساعد ؛قسمت بالای سینه ویا زیر کتف در قسمت پشت می باشد.
6- وضعیت بیمار بر حسب محل تزریق می تواند متفاوت باشد.
7- حجم دارو بسیار کم و برای مثال در حدود 1%میلی لیتر انتخاب می شود .
8- لازم است با کشیدن پوست دو طرف محل تزریق سطح محکمی برای ورود محلول دارویی بوجود آورده شود.
9- سوزن را با زاویه 15 درجه با پوست در حالی که سطح محکمی برای ورود محلول بوجود آورده ایم قسمت مورب سوزن به طرف بالا بایستی باشد که از لایه فوقانی پوست عبور داده وارد پوست می کنیم.
10- تزریق دارو معمولا ایجاد یک برجستگی در پوست می کند
11- خروج سوزن بسرعت انجام می شود و محل تزریق به آرامی با محلول ضدعفونی کننده پاک می شود هرگز نباید محل تزریق را ماساژ داد چون موجب ورود دارو به بافت زیر جلدی ویا خروج دارو از طریق محل ورود سوزن می گردد.
12- جذب دارو در این روش از طریق مویرگهای ظریف انجام می پذیرد
13- در مواردی که این نوع تزریق جهت تست های حساسیتی و نظایر آن انجام می شود لازم است محل تزریق به شعاع یک سانتی متر بصورت یک دایره مشخص شود و تاریخ و ساعت انجام تست دقیقا در کنار محل تزریق یادداشت شود.
14- مشاهدات خود را ثبت کنید.


عکس شماره 10


subcutaneous2-تزریق زیرجلدی

 تزریق محلولهااز این طریق از راه لنف واردگردش خون می شوند و زودتر از داروهایی که از راه دهان داده می شوند جذب می گردند داروهایی که برای تزریق زیر جلدی مصرف می شوند بصورت آمپول و یا محلولهایی در شیشه مخصوص وجود دارند که گاهی برای یک نفر و زمانی یک شیشه آن برای چندین نفر استفاده می گردد و ممکن است این داروها قرص باشند که باید آن را با آب استریل حل کرد ه و تزریق نمود.
‌بهترین محل تزریق زیر جلد قسمت خارجی بازو یا ران است معمولا از سرنگهای1تا2استفاده می شود و بهتراست سوزنهای شماره 26-25-24 نیزمصرف گردد قبل از تزریق باید مطمن بود که سوزن کج یا کند نباشد زیراچنانچه سوزن کج شده و یا خمی داشته باشد ممکن است هنگام تزریق بشکند و اگر سوزن کند باشد درد اضافی برای بیمار تولید می نماید.


عکس شماره 11


نکات قابل توجه:
1-سرنگ 1-2میلی لیتر یا انسولین یا توبرکولین بر حسب نیاز
2-شماره سوزن 24-25-26
3-طول سوزن معمولا با طول 5/1سانتی متر انتخاب می شود که با زاویه 45درجه تزریق می گردد ونیز سوزن با طول 25/1سانتی متر با زاویه 90درجه تزریق می شود.
4- سوزنهایی با طول 9/معمولاً برای کودکان و سوزنهایی با طول 5/2 برای افراد چاق بکار برده می شود.
5-محل تزریق معمولاًقسمت فوقانی و خارجی بازو ؛جلوی ران ؛روی شکم و قسمت بالای پشت و زیراستخوان کتف می باشد که تعیین محل دقیق آن در تزریق عضلانی توضیح داده خواهد شد.
6-وضعیت بیمار بر حسب محل تزریق تعیین می شود.
7-حجم دارو حداکثر 2میلی لیتر است
8-وضعیت دست امدادگر برای ورود سوزن با زاویه 45درجه کف دست باید به طرف بالاباشد وبا زاویه 90درجه کف دست باید بطرف پایین باشد
9-برای ورودبا زاویه 45لازم است سطح مورب سوزن بطرف بالا باشد.
10-ورود سوزن لازم است محکم همراه با آرامش انجام پذیرد.
11-خونریزی معمولاً بعد از تزریق زیر جلدی دیده نمی شود.
12-ثبت مشاهدات در پرونده بیمار ضروری می باشد.


عکسهای شماره 12 و 22


intramuscularتزریق عضلانی:  

 

هنگامی مقدار دارو بیشتر باشد و یا نسوج سطحی را تحریک کند ویا احتیاج به جذب سریعترباشد آن را داخل عضله تزریق می کند.
 


‌- نکات قابل توجه:

1-معمولاسرنگ 2-5 میلی لیتری بکارمی رود.

2-شماره و طول سوزن بسته به نوع عضله ؛محل تزریق یا میزان بافت چربی که عضله مورد نظر را پوشانیده است و سن بیمار متفاوت می با شد.و برای تزریق در عضله گلوتیال معمولااز سوزن شماره 20-23 استفاده می شود.و برای تزریق در عضله دلتوییدمعمولا از سوزن شماره 23-25استفاده می شود.

*محل تزریق؛ وضعیت بیمار و حجم قابل تزریق:

الف-ناحیه درسوگلوتیال برروی عضلات ضخیم باسن:

محل تزریق در این عضله معمولاً قسمت فوقانی خارجی یا ربع فوقانی خارجی باسن در حدود 5-8سانتی متر پایین تر از کرست ایلیاک خواهد بود که به دو روش مشخص می گردد.

یک لب باسن را با خطوط فرضی به چهار قسمت تقسیم کنید در این هنگام شما با لمس کرست ایلیاک از انتخاب محل صحیح تزریق که به اندازه کافی بالامی باشد مطمئن شده اید .انتخاب محل تزریق بدون لمس کرست ایلیاک روش مطمنی نخواهد بود .
 


عکسهای شماره 13 و 14



ناحیه ونتر وگلوتیال بر روی عضله گلتیوس متوسط برای تعیین محل تزریق برروی این عضله در بیمار می باید کف دست خود را بر روی تروکانتر بزرگ قراردهید به طوری که انگشتان وی متوجه سر بیمار باشد . معمولاً دست راست برای ران چپ به کار رفته و از دست چپ برای ران راست استفاده می شود . انگشت سبابه بر روی بر جستگی فوقانی قدامی استخوان ایلیوم قرار گرفته و انگشت میانی دست به طرف عقب کشیده شود به طوری که لبه کرست ایلیوم را لمس کنید سپس با انگشت خود به باسن آن فشار می آورد. محل تزریق در این حالت مرکز مثلثی خواهد بود که با انگشت سبابه ؛ میانی و لبه کرست ایلیا ک تشکیل شده است. این محل برای کودکان و بزرگسالان قابل استفاده می باشد. بیمارمی تواند در وضعیت به پشت خوابیده قرارگیرد در این حالت بهتر است زانو ها و لگن خم شده باشد تا عضله مربوطه شل شود حجم قابل تزریق 1-5 میلی لیتر می باشد.

 1 - عضله وستوس لترالیس ؛ ثلث این عضله محل مناسبی برای تزریق خواهد بود که با تقسیم فاصله بین تروکانتر بزرگ و برجستگی خارجی زانو به سه قسمت و انتخاب ثلث میانی آن به دست می آید. این محل برای کودکان و بزرگسالان مورد استفاده می باشد بیمار می تواند در وضعیت خوابیده به پشت یا نشسته قرار گیرد.


عکسهای شماره 16و 17




 2 -عضله رکتوس فمورس ؛ در عضلات گروه چهار سر ران این محل در قسمت جلوی ران قرار گرفته است این محل برای شیرخواران ؛ کودکان و بزرگسالان در مواردی که استفاده از محلهای دیگر مجاز نمی باشد مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

 3 -عضله دلتویید وسه سر بازو ؛ این عضله بر روی قسمت کناری فوقانی باسن قراردارد معمولاً برای تزریق عضلانی بکار نمی آید برای تعیین محل تزریق بر روی عضله دلتویید لازم است لبه پایین زایده اکرومیون لمس گردد همچنین قسمت میانی بازو که در مجاورت زیر بغل می باشد تعیین گردد مثلثی که قاعده آن در امتداد زایده اکرومیون و رأس آن بر روی بازو به مجاورت زیر بغل می باشد محل مناسب تزریق خواهد بود.که تقریباً 5 سانتی متر پایین تر از زایده اکرومیون قراردارد همچنین سر کناری عضله سه سر روی قسمت خلفی فوقانی بازو می تواند برای تزریق مورد استفاده قرار گیرد محل مناسب حد وسط بین زایده اکرومیون و برجستگی استخوان آرنج می باشد این محل فقط در مواقعی مورد استفاده قرار می گیرد که محلهای دیگر مجاز نباشد وضعیت نشسته یا خوابیده می تواند برای این تزریق بکار گرفته شود و حجم قابل تزریق در عضله دلتویید 2-5/میلی لیتر می باشد.
 


عکس شماره 18



4-نحوه ورود سوزن با زاویه 90 درجه و بسرعت خواهد بود .

5- ثبت مشاهدات در پرونده بیمار ضروری می باشد.


نکات مهم:

1- برای تزریق محلولهای روغنی معمولاً از سوزنهای ضخیم تر استفاده می شود ضمناً هر چه میزان بافت چربی بر روی عضله بیشتر باشد از سوزن بلندتری باید استفاده  کرد و نیز برای شیرخواران و کودکان معمولا از سوزنهای ظریف تر و کوتاهتر با شماره 22- 25 استفاده می شود .

2- در مواردی که دارو به سطح پوست صدمه وارد می کند قبل از تزریق لازم است سوزن تعویض گردد چون سوزن جدید آغشته به دارو نخواهد بود.

3- تزریق عضلانی به روش z؛این روش معمولا در موارد ی که دارو برای پوست مضر بوده و موجب تحریکات پوستی و بافت زیرجلدی را فراهم می آورد استفاده می شود برای این منظور قبل از ورود به محل تزریق باید پوست محل تزریق در حدود 5/2-5/3به یک طرف کشیده شودپس از تزریق لازم است به مدت 10 ثانیه فرصت دادوسپس سوزن را خارج نمود دراین مدت عضله شروع به جذب دارو نموده ضمناً دارو در عضله باقی مانده و راه خروج آن از عضله به بافت زیرجلدی و پوست مسدود می گردد از انجام ماساژ محل تزریق در این روش بایستی اجتناب کرد.


عکس شماره 20


Intravenous- تزریق داخل وریدی

منظور از تزریق وریدی داروهایی هستند که باید فوری جذب شوند مثل داروهای محرک قلب و تنفس- سرمهاوداروهای بیهوش کننده وغیره که لوازم ذیل بایستی به وسایل تزریق عضلانی اضافه شود:

1- تورنیکه یا گارو
2- یک مشمع کوچک و حوله پانسمان جهت گذاشتن زیر موضع
3- سوزن شماره 18-20
طرز عمل:

- پرستار یا فرد تزریق کننده پس از بیان به بیمار مشمع و حوله پانسمان را زیر موضع می اندازد و تورنیکه را به بالای موضع می بنددو محل تزریق را با پنبه الکلی تمیزمی کند و بعد از نمایان شدن ورید سوزن را موازی با پوست در رگ وارد کرده و پیستون را به عقب می کشد که مطمئن شود سوزن در داخل ورید است سپس تورنیکه را باز کرده و تزریق را خیلی آهسته انجام می دهد بعد از اتمام تزریق سوزن را سریع خارج کرده و فوری با یک پنبه الکلی محل تزریق را کمی فشار می دهد که محل سوزن در رگ کاملا بسته شود در حین تزریق به حالات بیمار توجه شود.

‌- بهترین محل تزریق وریدی در چین خوردگی های مفصل آرنج قراردارد در مواقعی که در آن رگ زیاد مشخص نیست از رگهای روی دست و گردن وپا می توان استفاده کرد و نیز این را بایستی مد نظر داشت که تزریق وریدی از وظایف پرستار نمی باشد ولی برای مواقع اورژانس می توان انجام داد.



عکسهای شماره 4و 23



طریقه تست انواع پنی سیلین:

1-پنی سیلین Gپروکایین 400000
‌- پنی سیلین400000 را با 4 CCآب مقطر حل کرده 1%از این محلول را با 1CCآب مقطر رقیق کرده و1%داخل جلد idتزریق کنید.
2-پنی سیلین 800000 = با 4CCآب مقطر حل کرده و 1% از این محلول را با 2CCآب مقطر رقیق کرده و 1% داخل جلد idتزریق کنید.
3-پنی سیلین Gبنزاتین یا پنادر طولانی اثر(1200000)
- 1200000را با 4CCحل کرده 1% کشیده و با 3CCآب مقطر رقیق کرده و 1% را idتزریق کنید.
4-پنی سیلین Gکریستال:
بصورت تزریق عضلانی و وریدی می باشد.روش تست مانند پنادر می باشد.
5-پنی سیلینG (6.3.3) 6یعنی پنی سیلین بنزاتین600000و 3یعنیپنی سیلین Gپروکایین300000و3یعنی پنی سیلین کریستال300000می باشد.
- روش تست :با استفاده از 5CCآب مقطر حل کرده و 2%کشیده و با 8% آب مقطر حل کرده می شود 1CCو 1% از این محلول را idتزریق می کنیم.


تزریق داخل مایع نخاع:

- اینکار توسط پزشک انجام می شود و پرستار وسایل و بیمار را آماده می کند.که از این نوع تزریق برای بی حسی های نخاعی و.….استفاده می شود که باعث بی حسی در اندام تحتانی : پاها و شکم می شود تزریق دارو در بین سومین و چندمین مهره کمر انجام می گردد. مهمترین نکته در امر توفیق در تزریق داروی بی حسی نخاعی طرز قرار دادن بیمار در هنگام تزریق است بهترین شکل قرار گرفتن بیمار به این ترتیب است که وی به پهلوو شانه وباسن بخوابد زانوها را تا جایی که ممکن است بطرف بالا و داخل شکم بیاورید و سر را بطرف سینه خم کند و نیز این تزریق می تواند بشکل نشسته انجام شود که ناحیه تحت تا ثیر داروی بی حسی به سرعت تزریق :قد:وزن؛و وضعیت بیمار بستگی دارد پرستار باید سعی کند بیمار حرکت نکرده ؛ سرش را بلند نکند ؛ سرفه نکند و یا بطریق دیگری باعث راندن داروی بی حسی به طرف بالا شود در عوارض بعد از این نوع تزریق می توان به تهوع و استفراغ و سردرد را نام برد.

دارو شناسی

دارو (Drug) در درمان بیماری و تشخیص و یا پیشگیری از بیماریها به کار می‌رود. داروها ممکن است: منشاء گیاهی (مانند بلادونا) و یا منشاء معدنی (مانند کلسیم) و یا منشاء حیوانی (مانند انسولین) و یا منشاء شیمیایی (مانند آسپرین) داشته باشند. داروها ممکن است از راههای مختلفی که در زیر گفته شده است تجویز شود.

از راه زیرزبانی: قرص و یا قطره
از راه رکتوم یا واژن: شیاف ، محلول
از راه استمعال موضعی: مالیدنی، قطره (چشم و گوش و بینی)
از راه استشناقی: (اسپری، اینهالر و …)

بیشتر داروها را پزشک پس از شنیدن شرح حال بیماران از زبان خود بیمار و معاینه او، تجویز می‌شود، و برخی داروها نیز هستند که بدون نیاز به نسخة پزشک در اختیار بیماران گذارده می‌شوند مانند برخی مسکنها (مانند استامینوفن، …) و ویتامینها و بعضی شربتهای سرفه، قابل ذکر است که بیمارانی که داروها را بدون نسخة پزشک خریداری می‌نمایند اطلاع درستی از آنها ندارند و چه بسا دارویی را نابجا به کار برند و یا به علت ندانستن اثر جانبی آن دستخوش عوارض ناگواری شوند، بنابراین نباید خودسرانه و بدون مشورت با پزشک دارو مصرف کرد یا داروی خود را به دیگران توصیه کرد. لازم به ذکر است پس از مطالعه این کیف و پی بردن به اثرهای مفید درمانی و اثرهای سوء جانبی داروها، مجاز نیستند که بر اساس این اطلاعات دارویی که بر اساس این اطلاعات دارویی برای خود و دیگران تجویز کنند.

هدف از تهیه این کیف این است که با اطلاعاتی که به دست می‌آید و با توجه به گذراندن دورة کامل کمکهای اولیه بهتر بتوانید قصد پزشک را از تجویز دارو درک کنید و دستورها و طرز مصرف آنها را بهتر دریابید و با پزشک برای بازیافتن تندرستی خود همکاری نمایند

اشکال دارویی:
از آنجا که اغلب اثربخشی دارو بستگی به شکل دارو و راه مصرف آن دارد. لذا پس از بررسی اثرات دارویی یک دارو، آنرا به بهترین شکل ممکن تهیه و عرضه می‌نمایند تا علاوه بر آزادی پزشک در انتخاب راه تجویز (براساس شرایط بیمار) مورد قبول بیماران نیز قرار گیرد. بطور مثال چند شکل رایج دارویی اشاره می‌گردد.

شربتها (syrups):
اشکال داروئی هستند که از انحلال مواد موثر در شربت قند حاصل می‌شوند این قند سبب مطبوع کردن طعم دارویی می‌گردد.

الگزیرها (elixirs):
با افزودن مواد قند، الکل و برخی مواد معطر به مواد داروئی تلخ، مزة آنها را مطبوع می‌سازند.

مخلوطها (mixtures):
محلولهای آبی با سوسپانسیونهائی هستند که داروها در آنها حل شده یا بصورت معلق وجود دارد و معمولاً با مادة خوشبوئی معطر شده‌اند.

سوسپانسیونها (suspensions):
مخلوطهای مایعی هستند که مواد تشکیل دهندة آنها برای مدت کوتاهی در حالت تعلیق مانده و سپس رسوب می‌کنند. لذا قبل از مصرف باید تکان داد تا ظرف محتوی دارو، ماده ته نشین شده را حل نمود.

محلولهای داروئی (solution):
از انحلال مواد شیمیایی مختلف در آب مقطر به دست می‌آید و جهت مصرف از راه خوراکی، موضعی یا تزریقی استفاده می‌شوند.

لوسیون (lotions):
محلولهای داروئی هستند که علاوه بر ترکیبات داروئی گوناگون، کمی نیز الکل دارند (جهت تبخیر سریع و اثر خشک کنندگی) و به منظور تمیز کردن پوست یا درمان عوارض پوستی به صورت موضعی مصرف می‌گردند.

امولوسیون (emulosions):
مخلوط آب و روغن به کمک یک ماده افزوده شده دیگر (امولوسیون کننده) نظیر متیل سلولز، صمغ عربی و یا کتیرا بشکل محلول یکنواختی در می‌آید.

پمادها یا روغن‌ها (ointmets):
اشکال داروئی نیمه جامدی هستند که برای مصارف موضعی به کار می‌روند و مواد داروئی با یک ماده زمینه یا پایه نظیر وازلین یا پارافین مخلوط شده است.

ضمادها یا خمیرهای پوستی (pastes):
پمادهایی که در ترکیب آنها از گردهای داروئی نظیر اکسید روی، نشاسته یا پودر تالک استفاده شده و قوام سفتی دارند.

مشمعها:
نوارهای پارچه‌ای، پنبه‌ای، ابریشمی و یا کاغذی هستند که یک سطح آن آغشته به مواد داروئی است و به منظور کاهش درد و گرم کردن بصورت موضعی مصرف می‌گردد.

گردها، پودرها (powders):
پودرهای داروئی موادی کاملاً نرم هستند که علاوه بر مصرف به شکل اصلی داروئی در تهیه قرص‌ها یا سایر فرآورده‌های داروئی بکار می‌روند.

حبها (pills):
ماده یا مواد داروئی یا بیضی شکل هستند که بدون جویدن توسط بیمار بلع می‌شوند و از محفوظ کردن داروی موردنظر با یکی از صمغ‌ها تهیه می‌گردد ولی تعیین دارو در آن دشوار است.

قرص‌ها(tablets):
یکی از اشکال داروئی جامد و از بهترین داروهای خوراکی هستند زیرا که مقدار دریافت دارو دقیقاً تحت کنترل قرار می‌گیرد.

قرص‌های روپوش‌دار یا دراژه (coated tablest):
چنانچه دارو بدطعم و به شکل شربت و محلول نیز قابل مصرف باشد قرص را توسط یک ورقه قندی با رنگهای مختلف می‌پوشانند که آنرا دراژه می‌نامند.

کپسول‌ها (capsules):
محفظه‌های کوچک ژلاتینی استوانه‌ای یا بیضوی شکل هستند که طعم بد و تلخ دارو را مخفی کرده و پس از ورود در معده و مجاورت با شیرة معدی حل می‌شوند.

شیاف‌ها(suppositiones):
اشکال داروئی مخروطی هستند که از طریق رکنال و یا واژینال استعمال می‌شوند. در ساختمان آنها از کره کاکائو، ژلاتین و… استفاده شده است که در حرارت معمولی جامد بوده و در حرارت بیشتر از 31 درجه ذوب شده و مواد موثر آن جذب می‌گردد. برخی از شیافها اثر موضعی دارند. (ملین و ضدمسهل و آنتی هموروئید) و برخی دارای اثرات عمومی هستند.

اوول (ovules):
اشکال داروئی نرم یا جامد و بیضی هستند که در ترکیب آنها گلیسیرین ژلاتین آب و داروی مورد نیاز (مواد ضدمیکروبی و قارچی و…) وجود دارد و بیشتر برای درمان موضعی به کار می‌رود.

داروهای تزریقی (ingections):
داروهای تزریقی یا محلول قابل تزریق، محلولی است استریل که حاوی یک یا چند مادة داروئی است و از طریق تزریق وریدی، عضلانی و زیر جلدی به کار می‌رود.

بخورها(inhalation):
بخورها موادی محلول و یا پودر هستند که در هنگام مصرف کمی از آنرا به آب جوش اضافه می‌‌کنند و در نتیجه مادة فراری (شامل مادة موثر دارویی به همراه بخار آب) استنشاق می‌شود مانند بخور پنی‌سیلین و اکالیپتوس.

داروهای معرفی شده در این کیف به 2 دسته تقسیم شده‌اند:
1ـ داروهای اورژانسی
2ـ داروهای مصرفی متداول (روتین)

داروهای اورژانسی:
این داروها فقط توسط گروه پزشکی که مجاز به استفاده از آنها برای بیماران هستند استفاده می‌شود و جزء داروهای بدون نسخه نمی‌باشند.

این داروها شامل:
1ـ آدالات (نیفیدیپن)
2ـ اپی‌نفرین (آدرنالین)
3ـ نیتروگلیسیرین(T.N.G)
4ـ دوپامین
5ـ دیگوکسین (لانوکسان)
6ـ دیازپام (والیوم)
7ـ آمینوفیلین و اسپری سالبوتامول
8ـ هیدروکورتیزن
9ـ دکستروز هیپرتونیک
10ـ آتروپین
11ـ پتاسیم کلراید (KCL)

آدالات (نیفیدیپن)
این کپسول به فرم زیرزبانی جهت کاهش فشار خون بالا و کاهش درد ناشی از اسپاسم (گرفتگی) عروق و با توصیه پزشک مورد استفاده قرار می‌گیرد بدین شکل که در فشار خون بالاتر از 120/200 م م ج، بیمار کاملاً دچار علائمی چون حملات سردرد شدید، تهوع، استفراغ شدید، تاری دید، وزوز گوش و برافروختگی صورت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد بدین ترتیب که یک کپسول آن را سوراخ نموده و سه قطره از محتوای آن را زیر زبان بیمار ریخته و پس از ده دقیقه فشار خون را کنترل نمائید.

اپی‌نفرین (آدرنالین)
این دارو محرک تنفسی و افزایش دهنده فشار خون می‌باشد. تزریق آن به صورت وریدی عضلانی و یا زیرجلدی مخلوط cc10 آب مقطر جهت رقیق شدن دارو استفاده می‌شود.

نیتروگلیسیرین(T.N.G)
این دارو به صورت حب (pearl) می‌باشد که در واقع درد شدید قفسه که مشکوک به حمله قلبی هستند بصورت زیرزبانی استفاده می‌شود. طرز مصرف این دارو بدین شکل است که هر 5 دقیقه یک حب زیرزبان گذاشته می‌شود، حداکثر تا 3 حب مورد استفاده قرار می‌گیرد در هر صورت بایستی بیمار را سریعاً با آمبولانس به مرکز درمانی مجهز منتقل کرد.

دوپامین
دارویی است که برای تنگ کننده عروق و افزایش دهنده فشار خون و افزایش دهنده خون رسانی ارگانهای حیاتی به کار می‌رود و در درمان شوک ناشی از سکته قلبی استفاده می‌شود.

دیگوکسین (لانوکسان)
دارویی است با خواص ضد آریتمی (نامنظم بودن ضربان قلب) و افزایش دهنده قدرت انقباض عضله قلب به کار می‌رود.

دیازپام (والیوم)
این دارو خواب‌آور و آرام بخش است.

آمینوفیلین
این دارو به صورت تزریقی استفاده می‌شود و برای گشاد کردن راههای هوای استفاده می‌شود. این دارو در حملات آسم و تنگی نفس استفاده می‌شود.

اسپری سالبوتامول
این دارو به صورت شربت اسپری قرص می‌باشد.
نحوه استفاده از اسپری سالبوتامول بدین نحو است که افرادی که دچار تنگی نفس شدید ناشی از التهاب حاد تنفسی شده‌اند پس از یکبار بازدم عمیق قوطی حاوی سالبوتامول در دهان گذاشته و در حالیکه اسپری را می‌افشانیم یک دم عمیق انجام داده و کمی نفس را حبس نگه می‌داریم. پس از 5 دقیقه یکبار دیگر پاشیدن اسپری سالبوتامول را اجرا کند، سپس بیمار را سریعاً به مرکز درمانی ارجاع دهید.

هیدروکورتیزن
این دارو ضدالتهاب می‌باشد و علائم حساسیت را می‌کاهد.

دکستروز هیپرتونیک
برای افرادی که دچار شوک شده و ندانیم علت آن چیست بهتر است یک سرم دکستروزهیپرتونیک برای فرد استفاده شود.

آتروپین
دارویی ضد آریتمی (نامنظم بودن ضربان قلب) و افزایش دهنده تعداد ضربان قلب و موثر در درمان از بین رفتن ناگهانی نبض و همچنین در درمان مسمومیتهای تنفسی با گازهای شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پتاسیم کلراید (KCL)
به منظورجبران کمبود حجم پتاسیم خون و همچنین افزایش نیروی انقباض قلب استفاده می‌شود و در برخی بیماریهای کلیوی (مثل نارسایی کلیوی) مصرف پتاسیم ممنوع است.

داروهای مصرفی متداول (داروهای روتین):
بطور کلی می‌توان داروها را با توجه به خصوصیات متفاوت آنها در طبقه‌بندی مختلفی قرار داد یکی از این طبقه‌بندیها براساس محل یا محلهای اثر آنها در دستگاههای بدن می‌باشد. اکنون برای آشنایی بیشتر به ذکر تعدادی از گروههای رایج داروئی و مثالهائی از این گروه می‌پردازیم:

دستگاه گوارش
1- داروهای موثر بر زخمهای دوازدهه، معده، مری:
الف) ضد اسیدها:
این داروها به منظور خنثی کردن هیدروکلریک اسید که از معده ترشح می‌شود بکار می‌روند.
داروهای متداول:
هیدروکسید آلومینیوم ـ هیدروکسید منیزیوم، بیکربنات سدیم و …

ب) داروهای ضد انقباض:
هر زخم گوارشی باعث اسپاسم، انقباض ناگهانی و دردناک ماهیچه می‌شود و راه خروجی معده را می‌بندد، این عمل وضع زخم را بدتر می‌کند.
داروهای متداول:
بلادونا، آتروپین، هیوسین و ترکیبات مربوط به آن بسیاری از داروهای ضد انقباض در صورت ترکیب با اسیدها موثرند.

ج) داروهای التیام بخش زخم گوارشی:
این داروها تا حد زیادی زخمهای گوارشی را بهبود می‌بخشند.
داروهای متداول:
سایمتدین (تاگامت)، راینیتیدین

2- داروهای درمان اسهال:
جایگزینی مایعات و الکترولیتهای از دست رفته مهمتر از مصرف داروهاست این امر بویژه در نوزادان و افراد ضعیف و سالمندان صدق می‌کند. اسهال ملایم در افراد تندرست را می‌توان با داروهایی که باعث جذب آب در روده می‌شوند یا حرکت روده را کاهش دهند. تخفیف داد.
داروهای متداول:
گرد کلرید سدیم و گلوکزخوراکی ، ترکیب کائولین، کودئین، دی فنوکسیلات (لوموتیل) ید و کینول و …

3- داروهای درمان یبوست:
الف) داروهای برطرف کننده یبوست به یکی از راههای زیر عمل می‌کند.
افزایش حجم مدفوع، تحریک روده و نرم کننده مدفوع
داروهای متداول:
سبوس گندم، متیل سلولز، استرکولی و فرآورده‌های مشابه و …

ب) محرکهای روده:
عمل این داروها بسیار متنوع است و برای استفاده دراز مدت مناسبت نیستند.
داروهای متداول:‌
بیزاکودیل (دولکولاکس) روغن کرچک ، شربت انجیر، فنول فتالین و …

ج) داروهای نرم کننده مدفوع:
این داروها واکنش‌پذیر عمل می‌کنند و حتی چنانچه به مدت طولانی استفاده شوند به ندرت مشکلی را ایجاد می‌کنند.
داروهای متداول:
پارافین مایع، گلیسرین و شیافها روغن زیتون، روغن کرچک

4- داروهای موثر بر اختلالهای روده بزرگ، راست روده و مقعد
الف) این داروها عبارتند از:
انواع تنقیه‌ها، شیافها و مواد استروئیدی و آنتی بیوتیکها که این داروها بطور عمده برای درمان التهاب (کولیت) بواسیر و خارش به کار می‌روند.
داروهای متداول:
بنوکائین، هیدروکورتیزون و …

دستگاه گردش خون
1ـ داروهای موثر بر تعداد ضربان و نظم قلب:
الف) داروهای کاهنده شمار ضربان قلب:
این داروها بیشتر برای نارسایی، احتقانی قلب و فیبریلاسیون دهیلیزی به کار می‌روند.
داروهای متداول:
دیگوکسین، دیژیتوکسین، لاناتوزید و …

ب) داروهای تنظیم کنندة نظم ضربان قلب:
این داروها بیشتر برای تنظیم و جلوگیری از بروز ناگهانی اختلال در نظم قلب که گاهی مثلا در لرزش دهلیزی و بعد از لخته شدن خون (ترمبوز) در عروق اکلیلی منجر به مرگ می‌وشد مصرف می‌شوند.
داروهای متداول:
کنیدین، وراپامیل، لیگنوکائین و …

ج) داروهای مسدود کننده گیرنده‌های بتا:
این داروها برای کند کردن ضربان قلب و برای کاهش فشار خون در آنژین صدری استفاده می‌شود.
داروهای متداول:
پراپرنولول، آنتولول، تیمولول و …

2ـ داروهای کاهنده مایعات بدن (ادرار آورها):
این داروها باعث تحریک کلیه‌ها می‌شوند تا آب اضافی بدن را به شکل ادرار خارج سازند. از دست دادن آب اضافی بدن در نارسایی احتقاقی قلب نیز پرفشاری خون و در مواردی که آب بدن زیاد می‌شوند مفید است.
داروهای متداول:
فروزماید (لازیکس)، اسپیرونولاکتون، کلروتیازید و ..

3ـ داروهای کاهندة فزونی فشار خون:
تاثیر این دارها بر قلب و سرخرگها از راههای مختلف انجام می‌گیرد.
داروهای متداول:
متیل دوپا، کلوتیدین، آدالات، اتنولول، پروپرانولول، کلروتیازید و …

4ـ داروهای گشاد کنندة سرخرگها و فزاینده خون رسانی:
این داروها بر گشاد کردن سرخرگهای اکلیلی افراد مبتلا به آنژین صدری به کار می‌رود که اثر آنها فوری است و درد را برطرف می‌کند.
داروهای متداول:
نیتروگلسیرین، نیکوتیکنیک اسید و …

5ـ داروهای محرک قلب:
این داروهای محرک قلب گاهی در فوریتها برای تحریک قلب نارسا در حین عمل جراحی یا بعد از ایست قلبی به بیمار داده می‌شود.
داروهای متداول:
داروهای شبه آدرنالین (سیمیاتول، آدامین، فنیل آفرین)

6ـ داروهای پیشگیری کنندة لخته شدن خون (ضد انعقاد):
این داروها از تشکیل لخته شدن خون در سرخرگ یا از گسترش بیشتر لخته‌ها در گردش خون و قطع خون رسانی در سطح وسیع جلوگیری می‌کند.
داروهای متداول:
هپارین، وارفارین، نیکومالون و …

دستگاه تنفس
علاوه بر آنتی‌بیوتیکها که در بخش دیگر آمده است، شش نوع داروی دیگر بر دستگاه تنفس تاثیر می‌گذارند و برای درمان بیماریهای دستگاه تنفس بکار می‌روند عبارتند از:
1ـ داروهای گشاد کننده نایژه‌ها:
در بیماری آسم که به علت تنگ شدن نایژه‌ها بر اثر انقباض راههای هوایی روی می‌دهد و با بازدهم، هوای حاوی گازکربنیک را نمی‌تواند خارج کنند. لذا داروهای گشاد کنندة نایژه‌ها باعث رفع تنگی نایژه‌ها می‌شوند.
داروهای متداول:
آدرنالین و افدرین بیش از همه مصرف می‌شوند داروهای موثرتر شبه آدرنالین عبارتند از: سالبوتامول، آمینوفیلین، تئوفیلین، تربوتالین و ایپراتروپیوم.

2ـ داروهای کمکی درمان آسم:
کورتیکواستروئیدها: این داروها باعث گشاد شدن نایژه‌های تنگ که مانع از تخلیه کامل ریه‌ها در بیماری آسم می‌شوند کمک می‌کنند.
داروهای متداول:
بتامتازون و …

3ـ داروهای پیشگیری آسم:
به تازگی داروهایی ساخته شده‌اند که حساسیت یاخته‌های پوششی مجاری تنفسی را کاهش می‌دهند. این داروها بطور فزاینده‌ای میزان حمله‌های بیماری آسم را کاهش می‌دهند. اما بعد از شروع حملات آسم هیچ ارزش درمانی ندارند. مصرف این داروها، بویژه در کودکان، برای پیشگیری از بیماری آسم مفید است ولی باید به مدت طولانی مصرف شوند.
داروهای متداول:
کرومولین سدیم ـ کترتیفن

4ـ داروهای ضد حساسیت (ضد هیستامین):
این داروها در خنثی سازی هیستامین (مادهی که بر اثر واکنشهای حساسیت‌زا ایجاد می‌شود) بکار می‌رود.
داروهای متداول:
پرومتازین (فرگان)، پیریلامین مالئات، دیفن هیدرامین، ترفنادین و ..

5ـ داروهای محرک دستگاه تنفس:
این داروها در فوریتها جهت تحریک عمل تنفس بکار می‌رود در موارد مصرف بیش از حد دارو (خودکشی)، موارد خفگی و نوزادانی که به کندی تنفس می‌کند استفاده می‌شود.
داروهای متداول:
تیکتامید، نالوکسون.

6ـ داروهای مسکن سرفه:
پزشکان میل چندانی به تجویز داروهای برطرف کننده سرفه ندارند، زیرا سرفه خود واکنشی است برای بیرون راندن ترشحات و خلط عفونی و مواد خارجی و ممانعت از ورود آنها به راههای تنفسی می‌باشد با این همه نوع داروها بسیار زیاد بکار می روند بی آنکه واقعاً سودمند باشند.
داروهای متداول:
ترکیبات کدئین دار.

دستگاه اعصاب:
داروهایی که بر دستگاه اعصاب تأثیر می گذارند بسیارند. برخی از آنها بسیار سودمندند. ولی برخی نیز باید با داروهای دیگر همراه شوند تا تعادلی بین اثرهای مثبت روانی و عوارض جانبی آنها بوجود آید.
داروها از هشت راه مختلف بر دستگاه اعصاب اثر می گذارند که عبارتند از:
1ـ داروهای درمان بیخوابی و اضطراب:
الف) داروهای خواب‌آور (قرص خواب): این داروها برای افرادی که به سختی به خواب می روند تجویز می شوند. مقدار کم این داروها معمولاً اضطراب را نیز کاهش می دهد.
داروهای متداول:
بنزود یا زپین ها(نیترازپام، دیازپام، تمازپام)

ب) داروهای اضطراب و مسکن و آرام بخش:
این داروها برای کاهش اضطراب تجویز می شوند.
داروهای متداول:
بنزود یا زپین ها(دیازپام، کلردیازپوکساید، لورازپام، اکسازپام)

پ) داروهای مؤثر بر اختلالهای شدید روانی (ضد روان پریشی)
این داروها، هزاران نفر را به جای راهی شدن به سوی بیمارستانهای روانی به زندگی عادی در جامعه موفق ساخته است. بسیاری از آنها آرامبخش است.
داروهای متداول:
فنوتیازین ها و داروهای مشتق از آنها

داروهای ضد افسردگی:
همه داروهای ضد افسردگی دو تا سه هفته طول می کشد تا مؤثر واقع شوند. مصرف این داروها باید تحت مراقبت پزشکی انجام شود.
داروهای متداول:
آمی تریپتلین، ایمی پرامین و …

4ـ داروهای محرک دستگاه اعصاب و اشتها برها:
محرکهای ملایم مانند کافئین برای رفع خستگی و خواب آلودگی مصرف می شوند و داروهای مشتق از آمفتامین گاهی برای سرکوب اشتهای افرادی که قصد کم کردن وزن را دارند بکار می روند.
داروهای متداول:
داروهای شبه کافئین، داروهای مشتق از آمفتامین.

5ـ داروهای ضد تهوع و سرگیجه:
این داروها برای پیشگیری از نشانه های نامطلوب ناشی از بیماری سفر، التهاب گوش درونی و همچنین در بارداری بکار می رود.
داروهای متداول:
ضد هیستامین ها، فنوتیازین ها، B6

6ـ داروهای ضد درد:
این داروها معمولاً به دو گروه اصلی تقسیم می شوند. داروهای غیر اعتیاد آور(غیرمخدر) و اعتیادآور(مخدر). داروهای گروه اول چندان قوی نیستند و نسبتاً کم خطرتر هستند و هر کس برای رفع درد می تواند آنها را مصرف کند. غالب داروهای غیراعتیادآور حاوی آسپرین، استامینوفن یا ترکیبات مربوط به آنهاست. داروهای مخدر یا اعتیادآور خاصیت ضد درد بیشتری دارد که حاوی تریاک، مرفین و مخدرهای کوکائین هستند. سومین گروه از این داروها برای تسکین درد میگرن و دردهای عصبی بکار می روند.
داروهای متداول:
داروهای غیراعتیادآور: آسپرین و ترکیبهای استامینوفن
داروهای ضدالتهاب: پونستان یا مفنامیک اسید،ایبوبروفن و …
داروهای اعتیادآور: مشتقات کدئین که خاصیت اعتیادآور کمی دارند.

7ـ داروهای ضد میگرن و دردهای عصبی:
داروهای بسیاری برای مقابله با بیماری میگرن و دردهای عصبی ساخته شده اند که از حملات میگرن و دردهای عصبی می کاهند و آنها را تسکین می دهند. برخی داروها برای پیشگیری از حملات میگرن و دردهای عصبی است و باید به طور منظم مصرف شوند.
داروهای متداول:
الف) داروهای میگرن و داروهای حاوی ارگوت(ارگوتامین و پراپرانولول)
ب) داروهای ضد دردهای عصبی کاربامازپین

8ـ داروهای پیشگیری کننده غش (ضد تشنجها):
این داروها بیماری صرع را درمان نمی کند اما از بروز حمله پیشگیری می کنند به همین دلیل معمولاً درمان طولانی ضروری است و بیشترین تأثیر درمانی و کمترین عوارض را با تنظیم دقیق تعداد دارو می توان بدست آورد.
داروهای متداول:
فنوباربیتال(لومینال)، فنیتوئین، کابامازپین، یریمیدون و دیگر داروهای ضدتشنج(کلونازپام، دیازپام)

9ـ داروهای سخت شدگی ماهیچه و رعشه:
داروهای ضد بیماری پارکینسون: این داروها در مغز بر محل ضایعه اثر می کند و بر روی ماهیچه‌‌‌‌‌‌ها اثر نمی کند.
داروهای متداول:
لوودوپا، آمانتادین، بروموکریپتین.
عفونت ناشی از موجودات ذره بینی
موجودات میکروسکوپی مختلف، به اندازه های متفاوت ممکن است بدن انسان را آلوده کرده و باعث عفونت در دستگاههای مختلف بدن شوند. داروهای ضد عفونت به 5 گروه تقسیم می شوند:
1ـ داروهای ضد عفونتهای باکتریایی:
این داروها(ضد باکتریها) تعداد بسیاری از این داروها در 50 سال اخیر ساخته شده اند. این داروها عفونتهای باکتریایی وخیم پیشین مانند مننژیت، ذات الریه، سل و … را بسیار کاهش داده اند.
داروهای متداول:
پنی سیلین ها، آموکسی سیلین، آمپی سیلین، کلوکساسیلین، تتراسیکلین، سولفانامیدها، اریترومایسین‌ها، جنتامایسین، نئومایسین، سفالوسپورین ها(داروهای ضد سل:گروه خاصی از آنتی‌بیوتیکها هستند که باید ماهها مصرف شوند تا مؤثر افتند، داروهایی از قبیل استرپتومایسین ها، ریفامپین، ایزونیازید و … )

2ـ داروهای ضد عفونتهای قارچی چ:
این داروها(ضد قارچها) برای مقابله با عفونتهای قارچی از جمله برفک و کچلی استفاده می شوند. بعضی از این داروها خوراکی اند و سایر آنها به طور موضعی مصرف می شوند.
داروهای متداول:
آمفوتریپسین، میکونازول، کلوتریمازول، نیستاتین ها، گریزئوفولوین و …

3ـ داروهای ضد عفونتهای ویروسی(ضد ویروسها):
بعضی از داروهای ضد ویروسی در برخی موارد فعالیت ویروس را سرکوب می کنند این داروها را فقط با نسخه پزشک می توان تهیه کرد و باید تحت مراقبت پزشکی مصرف شود.
داروهای متداول:
ایدوکسوریدین بصورت موضعی برای درمان تبخال، گاماگلوبولین ممکن است برای مدت کوتاه ایجاد مصونیت کند.

4ـ داروهای مؤثر بر انگلهای ذره بینی:
انگلهای ذره بینی عامل چهار بیماری مهم هستند که عبارتند از: مالاریا، آمبیاز(عفونت آمیبی)، لیشمانیوز(عفونت لیشمانیا) و بیماری خواب. هر چهار بیماری از بیماریهای ویژة مناطق گرمسیری هستند.
الف) کلروکدئین، کینین، پرتمیامین(داروهای ضد مالاریا هستند)
ب) مترونیدازول، نیمورازول(داروهای ضد آمیب)
ج) سدیم استیوگلوکونات(داروهای ضد لیشمانیا)

5ـ داروهای ضد کرم و انگل قابل رؤیت:
داروهای متداول:
پیپرازین(داروهای کرمک و کرمهای حلقوی)، مال فرن(داروهای مؤثر بر کرم پهن، کرم قلابدار، شیسنوزومیاز)
دستگاه غده های درون ریز
ترسحات غدد درون ریز بدن پس از ورود به جریان خون در تمام نقاط بدن به صورت هورمون یا پیامبرهای شیمیایی عمل می کنند. کارکردهای بدن به وسیله این مواد تنظیم می شوند. این داروها بر چند نوع تقسیم می شوند.

1ـ داروهای کنترل کننده مرض قند(دیابت):
مرض قند به علت کمبود و بی اثر شدن هورمون لوزالمعده(انسولین) که تنظیم میزان گلوکز خون را عهده دار است به وجود می آید. عمل اکثر داروهای ضد قند، افزایش ترسح انسولین از غدد پانکراس است و به همین علت اثر آنها نسبی است و کامل نیست.
انسولین های متداول:
انسولین کوتاه اثر، انسولین میان اثر، انسولین دراز اثر، سایر داروهای ضد بیماری قند: عمل این داروها افزایش تأثیر انسولین است و برای بیمارانی که در دوران بزرگسالی و یا بر اثر چاقی به مرض قند مبتلا شده اند مناسب است که عبارتند از: گلی بن کلامید، تولبوتامید، کلروپروپامید و …

2ـ داروهای محرک و بازدارندة کار غدة تیروئید:
هورمون غدة تیروئید سرعت و مصرف انرژی در قلب و تمام بافتهای بدن را تنظیم می کند این هورمون برای رشد جسمی و ذهنی ضروری است که عبارتند از:
الف) داروهای محرک غدة تیروئید: این داروها جایگزین هورمونهای تیروئید در بدن انسان می شوند و از آنها در بیماری کرتنیسم و منگزدم استفاده می شود.
داروهای متداول:
عصاره تیروئید، تیرکسین. در بسیاری از موارد گواتر، هم برای کاهش سایز تیروئید استفاده می شود.

ب) داروهای بازدارنده غده تیروئید:
این داروها سبب کاهش فعالیت غده تیروئید می شوند و برای مقابله با پرکاری تیروئید به کار می‌روند.
داروهای متداول:
ید، ترکیبات تیواوراسیل.

3ـ داروهای مشابه هورمونهای غده فوق کلیوی:
این داروها، هورمونهای بدن را یاری می کنند تا بدن در مقابل عفونتها مقاومت کند و همچنین بدن را در تنشهای روانی یاری می کند.
داروهای متداول:
بتامتازون، دگزامتازون، هیدروکورتیزول، پردینزولون، تریام سینولون و … فشار چشم را بالا می‌برند و ایجاد آب سیاه می کنند و باید کاملاً تحت نظر پزشک تجویز شود. لازم به ذکر است که داروهای چشمی بخصوص قطره ها چون ممکن است با اشک چشم رقیق شود تأثیرشان کمتر حس می‌شود از این روگاهی پماد چشم به جای قطره تجویز می شود.
داروهای مؤثر بر چشم

1ـ داروهای مؤثر بر عفونتهای میکروبی و ویروسی چشم:
داروهای متداول:
کلرام فنیکل، جنتامایسین، سولفاستامید و … .

2ـ داروهای مؤثر بر التهاب چشم و کاهنده فشار درونی چشم و برطرف کنندة انقباض مردمک چشم:
داروهای متداول:
آتروپین، پیلوکارپین، بتنزول و … .
داروهای مؤثر بر حلق، گوش، بینی و دهان

1ـ داروهای موضعی گوش:
این داروها در درمان عفونت مزمن گوش یا اگزمای گوش تجویز می شوند که اغلب از آنتی‌بیوتیکها و کورتیکواستروئیدها یا ترکیبی از این دو هستند.
داروهای متداول:
ایتات آلومینیوم، جنتامایسین، کلرام فنیکل، بتامتازون، روقن زیتون و همچنین قطرة بیکربنات و آب‌اکسیژنه برای بیرون آوردن موم گوش بکار می رود.

2ـ داروهای موضعی بینی:
این داروها معمولاً برای کاستن واکنشهای حساسیتی مانند گرفتگی بینی که به علت التهاب مخاط بینی، پولیپ بینی ایجاد می شود تجویز می شود.
داروهای متداول:
کورتیکواستروئیدها، فنیل آفرین، … .

3ـ داروهای موضعی دهان و گلو:
این داروها برای محافظت، تسکین و بی حس سازی زخمهای دهان و گلو بکار می روند.
داروهای متداول:
نیستاتین، تیمول و پویدون آیوداین(بتادین).

داروهای مؤثر بر پوست: ‌‌
این داروها در درمان التیام التهاب و سوزش و عفونت پوست مصرف می شوند. در صورت مصرف این داروها و بروز حساسیت در پوست باید بلافاصله این داروها را قطع نمود.
1ـ داروهایی که بطور موضعی بر پوست اثر می کنند:
این داروها از التهاب و همچنین از خارش پوست می کاهند و برای درمان اگزما استفاده می شوند.
داروهای متداول:
بتامتازون، فلوئوسینولون، اکسید روی و … .

2ـ داروهای ضد خارش پوست:
داروهای متداول:
گزیلوکایین و ضد هیستامین ها و … .

3ـ داروهای مؤثر بر زگیل و پینه:
داروهای متداول:
سالیسیلیک اسید، رزینی پودوفیلوم .

4ـ داروهای مؤثر بر آکنه(جوش غرور جوانی):
داروهای متداول:
رتین A ، بنزوئیل پراکساید و … .

5ـ داروهای محافظت از پوست:
این داروها ضد آفتاب هستند که برای مقابله با اشعه فرابنفش به کار می روند که مانع از سوختگی تیرگی ویژگی پوست می شود.

6ـ داروهای ضد عفونتهای پوستی:
این داروها آنتی بیوتیک هستند به 4 گروه تقسیم می شوند.
الف) ضد میکروبها در درمان زرد زخم بکار می روند.
داروهای متداول:
تتراسیکلین، جنتامایسین و … .

ب) ضد قارچها که در درمان کچلی تجویز می شود.
داروهای متداول:
نیستاتین، کلوتریمازول، بنزوئیک اسید و … .

ج) ویروس کشها: در درمان تبخال استفاده می شود.
داروهای متداول:
آسیکلوویز، ایدوکسوریدین و …

د) ضد انگلها: در درمان برطرف کننده شپش تجویز می شود.
داروهای متداول:
بنزیل بنزوئات و … .
ماهیچه ها و مفصلها
این داروها بیماری را درمان نمی کنند. اما در کاهش درد و آسیب مفصل و ماهیچه مؤثر می باشد.
داروهای کاهندة التهاب موثر بر بیماریهای ماهیچه ای و مفصلی:
این داروها در درمان آرتریت روماتوئید و نقرس موثر می باشد.
داروهای متداول:
آسپرین، سالیسیلاتها، بروفن، ایبوبروفن، ایندومتاسین، دیکلوفناک، پیروکسیکام و … .

ویتامین ها
مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز بدن ممکن است به علت نامناسب، غذا به حد کافی به بدن نرسند به مختصری از آنها اشاره می شود: در کمبود ویتامین A که باعث بیماری نادر شب کوری می شود می توان از روغن ماهی و ترکیبات مشابه آن استفاده نمود.

درکمبود ویتامین B که باعث بیماری بری بری وپلاگر می شود از انواع ویتامین B1 ، B2، B6، B12 استفاده کرد. در کمبود ویتامین C که باعث اسکوربیت می شود می توان از اسکوربیک اسید استفاده نمود . د رکمبود ویتامین D و کلسیم که باعث بیماری راشیتیسم و ساختار استخوانی ضعیف می شود می توان از روغن ماهی روکال ترول(کلتی تریول) استفاده کرد.

داروهای مکمل کمبود تغذیه:

مکمل های آهن

مکمل های آهن یا به صورت خوراکی ویا تزریقی اند که در بچه ها به صورت قطره استفاده می شود وبخصوص برای بچه ها ئی که از شیر مادر می خورند ضروری است .

داروهای متداول:

ترکیبات آهن دار فرو ، وبسیاری از ترکیبات آهن دار همراه با فولیک اسید ودیگر ویتامین ها به هنگام بارداری تجویز می شوند .
 

اهداف سرم درمانی:
به منظور تامین نیاز آب و الکترولیتهاوتامین مواد غذایی مورد مورد نیاز بدن و همچنین دسترسی به
ورید در صورت بد حال بودن بیمار از سرم به عنوان k.v.o یعنی (باز نگه داشتن رگ )استفاده می شود.
سرم 3/1و 3/2(قندی نمکی )دکستروز سالین d.s
این سرم ترکیبی از قند و نمک است که 33/3%نمک(دکستروز)و3%هم کلرید سدیم دارد .که به منظور تامین انرژی مورد نیاز بیمار و جبران کمبود حجم مایعات و برقراری جریان ادراربه منظور باز نگه داشتن رگ به عنوان k.v.o و همچنین موثر در مسمومیتهااستفاده می شود.
سرم قندی(دکستروز 5%)5%قند بقیه آب است دکستروز واتر به منظور k.v.o استفاده می شود و کمک به دفع مواد زاید توسط کلیه ها؛ کمک به تامین انرژی مورد نیاز بدن استفاده می شود.
کلرو سدیم 9%یا سرم نمک یا نرمال سالین یا سرم فیزیولوژی
الف-غیر قابل تزریق ب-قابل تزریق
الف-سرم کلروسدیم9%غیر قابل تزریق که به منظور شستشوی زخم ها ازجمله زخم بستر (به علت بی حرکتی بدن ایجاد می شود )(زخم بد سور)استفاده می شود
ب-سرم کلروسدیم 9%قابل تزریق که به منظور جبران کمبودحجم مایعات بدن ؛ جبران کمبود خمن و همچنین به عنوان بالا بردن فشار خون و به منظور حل کردن دارو به جای آب مقطر وبه منظور شستشویزخم هااز این سرم استفاده می شود.

سرم رینگر:
درموارد اورژانس از جمله خونریزیها؛سوختگیها؛برق گرفتگی وهمچنین موارد شوک و اسهال و استفراغ شدید به منظور جبران کمبود حجم مایعات و الکترولیتهای مورد نیاز بدن از جمله سدیم و پتاسیمو کلسیم وکلراز این سرم استفاده می شود. وهمچنین به منظور بالا بردن فشار خون و کم آبی استفاده می شود.

انواع ست سرم
1-ست معمولی 2-ست خون 3-میکروست
میکرو ست برای تنظیم دقیقترقطرات سرم در کودکان و نوزادان استفاده می شود.هر 60قطره میکروست 1ccاست ولی در ست معمولی هر 15 قطره cc1است. 

اسکالپ وین:
اسکالپ وین برای بیماران سرپاییو یا بچه ها ویا بیماران بد رگ استفاده می شود.