پانسمان همیشه باید زخم را با پانسمان بپوشانید. چون این کار از عفونت پیشگیری می‌کند. در موارد خونریزی شدید، پانسمان با فشار آوردن بر روی زخم، به لخته شدن خون کمک می‌کند. در صورت امکان، از یک پانسمان استریل بسته‌بندی شده ، استفاده کنید. در صورتی که به پانسمان استریل دسترسی ندارید، می‌توانید با هر پارچه تمیز و بدون کُرک، یک پانسمان موقتی بسازید. خراش‌ها و بریدگی‌های کوچک را می‌توان با پانسمان‌های چسبدار پوشاند. مباحث زیر را هم ببینید: خراش‌ها و بریدگی‌ها ، وسایل کمک‌های اولیه ، خونریزی شدید. اصول استفاده از پانسمان‌ها هنگام استفاده از پانسمان، باید چند اصل را رعایت کنید. این اصول به شما امکان می‌دهند که پانسمان‌ها را به‌طرز صحیح به کار ببرید؛ همچنین مصدوم و شما را در برابر عفونت محافظت می‌کنند (مبحث « روش‌هایی برای پیشگیری از عفونت متقاطع » را ببینید). قبل از دست زدن به هر نوع پانسمان (غیر از چسب زخم)، در صورت امکان، همیشه دستکش‌های یکبار مصرف بپوشید. همیشه از پانسمانی استفاده کنید که برای پوشاندن زخم به قدر کافی بزرگ است و می‌تواند بیشتر از لبه‌های زخم را هم پوشش دهد. لبه‌های پانسمان را بگیرید و انگشتان خود را کاملاً از محلی که در تماس با زخم خواهد بود، دور نگه دارید. مطمئن شوید که پانسمان برای پوشاندن زخم به اندازه کافی بزرگ است. پانسمان را مستقیماً بر روی زخم قرار بدهید؛ هرگز آن را از کنار به روی زخم نکشید. پانسمانی را که از محل خارج شده است بردارید و در جای خودش قرار دهید. اگر تنها یک پانسمان استریل در اختیار دارید، این پانسمان را برای پوشاندن زخم به کار ببرید و سایر پارچه‌های تمیز را روی آن قرار دهید. اگر خون به داخل پانسمان نشت کرده، پانسمان را برندارید؛ در عوض، یک پانسمان دیگر روی آن بگذارید. اگر خون به داخل پانسمان دوم هم نشت کرد، هر دو پانسمان را کاملاً بردارید و با گذاشتن یک پانسمان تازه به جای آنها، محل خونریزی را تحت فشار قرار دهید. پس از مداوای زخم، دستکش‌ها، پانسمان‌های مصرف شده و وسایل آلوده را در داخل یک کیسه پلاستیکی مناسب بریزید. همیشه تا زمانی که کارتان با مواد آلوده تمام نشده است، دستکش‌های یکبار مصرف را خارج نکنید. پانسمان‌های استریل این نوع پانسمان، از یک لایه پانسمان متصل به یک باند رولی تشکیل شده است. این لایه پانسمان از یک قطعه گاز که زیر آن یک لایه پنبه قرار گرفته، تشکیل شده است. پانسمان‌های استریل به صورت تکی و در اندازه‌های مختلف فروخته می‌شود و برای پیشگیری از آلودگی، در پوشش‌های محافظ پیچیده شده است اگر چسب روی پوشش این پانسمان‌ها باز شده باشد، پانسمان دیگر استریل نیست. احتیاط! پانسمانی را که از محل خارج شده بردارید و یک پانسمان جدید به جای آن قرار بدهید. اگر خونریزی به داخل پانسمان نفوذ کرد، یک پانسمان دیگر روی اولی قرار بدهید. اگر خون به درون پانسمان دوم هم نشت کرد، هر دو پانسمان را بردارید و یک پانسمان تازه به جای آنها بگذارید. مراقب باشید که خونرسانی پایین‌تر از محل پانسمان را مختل نکنید. 1) چسب روی پوشش را باز کرده، پوشش را کنار بزنید. باند را از حالت پیچیده باز کنید و مراقب باشید که رول رها نشود و به لایه پانسمان دست نزنید. 2) با گرفتن دو طرف باند، لایه پانسمانی را باز کنید و آن را مستقیماً روی زخم قرار دهید. 3) انتهای کوتاه (دم) باند را یک بار به دور اندام و پانسمان بچرخانید تا آن را محکم کنید. 4) انتهای دیگر (سر) باند را به دور اندام بچرخانید تا تمام لایه پانسمان را بپوشانید. دم باند را به حال آویزان قرار دهید. 5) برای مستحکم کردن باند، دو انتهای آن را گره بزنید. گره را مستقیماً روی لایه پانسمان ایجاد کنید تا فشار پایداری روی زخم اعمال شود. 6) پس از محکم کردن باند، گردش خون را در قسمت‌های پایین کنترل کنید. اگر باند را خیلی سفت بسته‌اید، آن را شل کنید. پانسمان‌های غیراستریل در صورتی که به پانسمان استریل دسترسی ندارید، می‌توانید از وسایلی مثل پوشش گازدار یا هر نوع پارچه تمیز بدون کُرک استفاده کنید. برای جذب خون و سایر مایعات روی آن پنبه بگذارید. در هنگام استفاده از پانسمان غیراستریل دقت کنید که وسیله‌ای را که به کار می‌برید، تمیز باشد. در صورت امکان، دستکش یکبار مصرف بپوشید و انگشتان خود را از قسمتی از سطح پانسمان که در تماس با زخم خواهد بود، دور نگه دارید. به منظور فشار آوردن روی زخم، پانسمان را با نوارچسب یا باند محکم کنید. احتیاط! هرگز چسب نواری را دورتادور اندام یا انگشت نبندید چون این کار، گردش خون را مختل می‌کند. قبل از استفاده از چسب نواری، کنترل کنید که مصدوم نسبت به چسب آلرژی نداشته باشد؛ اگر آلرژی وجود دارد، از باند استفاده کنید. این مبحث را هم ببندید: باندهای رولی . پانسمان‌های دارای گاز 1) کناره‌های پوشش گازدار را گرفته، آن را مستقیماً روی زخم قرار دهید. 2) با یک لایه پنبه، روی پانسمان گازدار را بپوشانید. 3) گاز و پوشش روی آن را با نوار چسب یا باند رولی محکم کنید. پانسمان‌های موقتی 1) لبه‌های پارچه را بگیرید. پارچه را باز کرده، مجدداً تا کنید تا سطح داخلی آن رو به بیرون قرار بگیرد. 2) پوشش پارچه‌ای را مستقیماً روی زخم قرار بدهید. در صورت لزوم، مقدار بیشتری پارچه روی این پوشش قرار بدهید. 3) این پوشش را به کمک یک باند یا یک نوار پارچه‌ای تمیز (مثل روسری یا شال) محکم کنید. پانسمان‌های چسبدار چسب زخم برای پانسمان کردن خراش‌ها و بریدگی‌های کوچک مفید است. این چسب‌ها از یک لایه گازدار یا سلولزی به همراه یک نوار چسبدار تشکیل شده‌اند که اغلب در بسته‌های مجزای استریل قرار داده می‌شوند. چسب‌های زخم در اندازه‌های مختلف و به اشکال گوناگون برای استفاده در نوک انگشتان، پاشنه و آرنج تهیه می‌شوند؛ بعضی از انواع آنها ضدآب هستند. قبل از استفاده از چسب زخم، دقت کنید که مصدوم نسبت به پانسمان‌های چسبدار آلرژی نداشته باشد. افرادی که با غذا سرو کار دارند، باید زخم‌های روی دست خود را با چسب زخم‌های ضدآب، مشخص و آبی‌رنگ بپوشانند. هشدار! همیشه از مصدوم سؤال کنید که آیا نسبت به پانسمان‌های چسبدار آلرژی دارد یا خیر. 1) پوست اطراف زخم را تمیز و خشک کنید. چسب زخم را باز کرده، نوارهای محافظ دو طرف آن را بگیرید به‌طوری که لایه پوششی آن رو به پایین باشد. 2) نوارهای محافظ را آنقدر بکشید که لایه پوششی مشخص شود ولی نوارها را کاملاً برندارید. بدون دست زدن به سطح لایه پوششی، آن را روی زخم بگذارید. 3) با دقت نوارهای محافظ را بکشید و سپس لبه‌های چسب زخم را به پایین فشار دهید.