امدادگران می بایست مهارت کافی در کنترل علائم حیاتی داشته باشند.

 علائم حیاتی شامل موارد روبرو می باشد:نبض ـ فشار خون ـ تعداد تنفس ـ درجه حرارت بدن .     

بیاد داشته باشید که در حین انتقال مصدوم به مراکز درمانی هر ۵ دقیقه علائم حیاتی را کنترل نمایید.

    نبض:

ابتدا با نوک دو انگشت بزرگ و نشانه نقطه لمس نبض را که محل شریان از روی استخوان یا جسم سخت می باشد پیدا کنیدمانند نقطه لمس نبض رادیال که در قسمت داخلی مچ دست ( پایین انگشت شصت ) و روی استخوان رادیوس قرار دارد و یا نقطه نبض کاروتید که در روی گردن و یا شیار کنار عضله scm در فرورفتگی کنار سیب ادم می باشد. سپس این دو انگشت را به ارامی بر روی این مکانها بگذارید. هر دو شریان کاروتید را هم زمان لمس نکنید و فشار زیادی بر روی این شریان وارد ننمائید زیرا در ریتم ضربان قلبی اختلال ایجاد می کند.با انگشت شصت نبض را لمس نکنید زیرا خود شصت نبض قابل لمس دارد. در بزرگسالان رایجترین محل برای لمس نبض شریان رادیال بوده و مطمئن ترین محل شریان کاروتید می باشد.

حدود نبض طبیعی در حالت استراحت:

نوزاد شیر خوار ( صفر تا پنج ماه )                                                       ۱۲۰ـ۱۸۰

شیر خوار (۱۱ـ ۱۶)                                                                           ۱۰۵ـ۱۶۵

شیر خوار ( ۱ ـ۲ ساله)                                                                      ۹۰ ـ۱۵۰

کودک (۳ـ۴ ساله )                                                                           ۸۰ ـ۱۴۰

کودک ( ۵ ـ۷ )                                                                                  ۸۰ـ۱۲۰

کودک (۸ـ۱۱ )                                                                                  ۷۰ـ۱۱۰

فرد بالغ( بیش از ۱۲ سال)                                                                 ۶۰ـ۱۰۰

طبقه بندی ضربان نبض در بالغین:

غیر لبیعی (ارام و یا پایین تر از طبیعی)                                 مساوی یا کمتر از ۶۰

طبیعی در مردان و زنان بالغ                                                                    ۶۰ـ۸۰

طبیعی ولی کمی افزایش یافته                                                              ۸۰ـ۱۰۰

غیر طبیعی تند                                                                                 ۱۰۰ـ۱۲۰

غیر طبیعی سریع                                                                             ۱۲۰ـ۱۴۰

غیر طبیعی (فوق العاده سریعو به سختی قابل شمارش)                           مساوی یا بیش از ۱۴۰

     فشار خون:

فشار خون یکی از اصلی ترین معیار ها برای تشریح وضیعت خونرسانی و عملکرد قلب می باشد.           فشارخون عبارتست از فشاری که لز طرف جدار بطن چپ به خون وارد می شود و این جریان شتاب یافته خون بر دیواره رگها(فشار) وارد می کند( طبق تعریف پاسکال فشار به نیروی وارده بر واحد سطح گویند و میزان فشار در امتداد یک سطح یکسان می باشد).

کاهش فشار خون می تواند به یکی از دلایل زیر باشد:

1. از دست رفتن حجم خون یا مایعات بدن
2. کاهش توانائی بدن در انقباض عروق
3. اختلا در انقباضات قلبی   

فشار خون از دو جز اساسی تشکیل میشود:۱ـ فشار خون سیستولیک ۲ـ فشار خون دیاستولیک

فشار خون سیستولیک به حد اکثر فشار ایجاد شده از طرف قلب گویند که بر دیواره ائورت وارد می اید و چون گرفتن فشار ائورت دشوار بوده و فشار در امتداد یک سطح یکسان است لذا فشار را در سطح ائورت و در ناحیه بازو اندازه گیری می کنند.

فشار خون دیاستولیکبه حداقل فشار ایجاد شده از طرف قلب به دیواره ائورت گویند که در زمان استراحت قلب یا در مرحله دیاستول ایجاد می شود. فشار سیستولیک حد اکثر فشار وارده بر عروق و فشار دیاستولیک حداقل فشار محسوب شده و به صورت کسر بیان می گردند( مثلا" ۱۲۰ روی ۷۵ میلی متر جیوه).

برای گرفتن فشار خون به دو وسله احتیاج است:

1. دستگاه فشار خون (sphygomanometer) که از کاف( cuff قسمتی است که بر روی بازو بسته می شود) ستون درجه و تلمبه و لوله های رابط تشکیل میشود
2. گوشی پزشکی(stethoscope) که از ( بل ) و دیافراگم (بخش گیرنده اصوات) لوله های رابط و گوشی درست شده است.

 روش اندازه گیری فشار خون:

در ابتدا باید دستکاه را در قلب و در وسط بازو ببندید سعی نمایید لبه پایینی کاف دو سانتی متر با چین ارنج فاصله داشته باشد و کاف نه خیلی محکم و نه خیلی شل بسته شود. سپس در قسمت داخلی ارنج با دو انگشت به دنبال شریان بازویی بگردید و بل یا دیافراگم گوشی را در نقطه لمس نبض قرار دهید.بعد پیچ تلمبه را ببندید و کاف را تا ۱۵۰یا ۲۰۰ میلی متر جیوه باد کنید.به ارامی باد را خالی کرده و منتظر اولین صدا باشید.اولین خونی که از شریان بسته شده  وارد رگ می گردد به صئرت گرد ابی به دیواره های جانبی شریات برخورد کرده و صدا ایجاد می کند. عدد نمایش داده شده همزمان این صدا را روی ستون درجه یا مانومتر پیدا کنید.این فشار را فشار خون سیستولیک یا ماگزیمم گویند. بتدریج تخلیه باد ادامه دهید و در نقطه ای صدای شنیده شده قطع می شود فشار دیاستولیک را ثبت نمائید. جهت اندازه گیری دقیق فشار خون سیستولیک می تواتید از لمس شریان رادیال نیز استفاده کنید.

حدود طبیعی فشار خون:

بزرگسالان                                                                        ۹۰ـ۱۴۰میلی متر جیوه ( سیستولیک )

کودکان ( بین تا ۸ سال )                                                     ۶۰ـ۹۰ میلی متر جیوه ( دیاستولیک )

شیر خواران( از زمان تولد تا یک سالگی )                               دو برابر سن به علاوه ۸۰

    تعداد تنفس:

در هنگام ارزیابی اولیه بخش اصلی موضوع بر این استوتر است که ایا بیمار نفس می کشد؟ (وجود تنفس) حال انکه در لرزیابی ثانویه تعداد تنفس اهمیت دارد. لذا تنفس ها را در یک دقیقه بشمارید. شمارش تنفس کودکان حتما" باید در یک دقیقه صورت گیرد. بهترین مکان ها برای شمارش تعداد  تنفس  به ویژه در کودکان منطقه بین شکم و قفسه سینه ( در زیر لبه دندهای ) است اما از طریق مجاری تنفسی بالا و پایین رفتن شکم یا قفسه سینه نیز می توانید تنفس را بشمارید.

حدود طبیعی تعداد تنفس:

بزرگسالان( بالای ۱۲ سال )                                              ۱۲ تا ۲۰

کودکان  (بین یکماه تا ۱۲ سال )                                        ۱۵ تا ۳۰

نوزادان (بین زمان تولد تا یک ماه )                                     ۲۵ تا ۵۰

هنگامی که میزان تنفس را تعیین کردید صداهای تنفسی را بشنوید موارد زیر غیر طبیعی است:

1. خس خس کردن و یا با صدا نفس کشیدن
2. صدای بلند مانند فریاد
3. صدای غلغل مانند
4. راه هوائی محدود شده است.
5. راه هوائی محدود باشد.
6. مایع در راه هوائی.

    درجه حرارت بدن:

حرارت بدن ناشی از سوخت و ساز مواد غذایی در بدن بوده . کاهش یا افزایش ان نیز معیار مناسبی برای پی بردن به وضعیت متابوایسم( سوخت و ساز ) بدن می باشد. برای سنجش دمای بدن از دما سنج یا ترمو متر استفاده می شود که سه نوع ان بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد:

1. حرارت سنج جیوه ای دهانی
2. حرارت سنج جیوه ای مقعدی
3. حرارت سنج نواری

بیاد داشته باسید که درجه حرارت طبیعی بدن ۳۷.۷ تا ۳۶.۶ درجه سانتی گراد می باشد.

امیدوارم که خسته نشده باشید. تقدیم به همه آنانی که آرامش خود را فدای آسایش دیگران می کنند.

امیدوارم موفق باشید.