شناخت مراکز کنترل عملیات و تجسس و نجات تجسس و نجات یکی از خدمات ویژه کمکی است که توسط واحدهای مشخص شده در هر زمان شامل بکارگیری واحدهای پروازی ، شناور سطحی ، زیر دریائیها ، تیمهای ویژه نجات و تجهیزات مورد نیاز برای نجات انسانهای در خطر در روی خشکی و یا در دریا می باشد. در راستای جلوگیری از به هدر رفتن تلاشهای فراوانی که در عملیات تجسس و نجات به مورد اجرا گذارده می شود لازم است که روابط سازمانی، مسوولیتها و وظایف کاملا مشخص بوده و روشها تجسس و نجات به صورت استاندارد در دستورالعملهای کاری گنجانده شوند. بکارگیری موثر و مفید عوامل بسیاری که در عملیات تجسس و نجات دخیل هستند تنها با یک سازمان آموزش دیده که قادر به طراحی هماهنگ نمودن نیروها و هدایت عملیات تا رسیدن به یک نتیجه موفقیت آمیز باشد امکان پذیر است. - مراکز کنترل عملیات و تجسس و نجات به طور کلی بنادر بزرک در سواحل جنوبی و شمالی کشور که سازمان اداره بنادر و کشتیرانی در آنها فعالیت می نمایند مراکز عملیاتی تجسس و نجات در حوزه عملیاتی آنها مشخص گردیده اند . این مرکز کنترل عملیات تجسس و نجات در واقع مسوولیت سازماندهی موثر نیروها و تجهیزات را برای عملیات تجسس و نجات در منطقه خود به عهده دارند . در صورتی که نیاز باشد می توانند از یک یا چندین مرکز کنترل فرعی نیز برخوردار باشند. 1- هواپیماهای بال ثابت که بیشترین نقش تجسس را دارند. 2- یگان های پروازی بال گرد که نقش بسیار خوبی را در عملیاتهای تجسس و همچنین نجات مشروط بر این که بر وسایل مورد نیاز مجهز باشند. 3- یگانهای سطحی ( شناورها) 4- یگانهای زیر سطحی ( زیر دریائیها ) که تواناییهای بسیار خوبی برای عملیات تجسس در زیر دریاها دارند. تیم های تجسس و نجات که با داشتن تجهیزات مناسب اغلب در مناطقی قابل دسترسی توسط یگانهای پروازی و شناوری نباشند به کار گرفته می شوند 1- آشنایی با وظایف گروه امداد به هنگام دیدن نفر در آب - وظیفه اولین فردی که آدم را در رودخانه یا دریا مشاهده می کند - روش اطلاع رسانی به سرپرست تیم در مورد غریق -آشنایی با شیوه نجات فرد و انتقال آن به خشک آشنایی با وظایف گروه امداد به هنگام دیدن نفر در آب وظیفه اولین نفری که در طول رودخانه یا دریا مشاهده می کند که کسی در آب در حال غرق شدن قرار دارد و نمی تواند از طریق به آب زدن به او کمک کند و شاهد غرق شدن یک نفر می باشد اولین اقدامی که باید انجام دهد فرستادن وسیله ای در آب به طرف نفر غریق می باشد و ضمن انجام این عمل با فریاد تقاضای کمک می کند بارها مشاهده شده که نفربدون اطلاع خود را به آب می زند ولی قبل از رسیدن به غریق خود را در حال غرق شدن می بیند. این کار بسیار اشتباه نیز می باشد نفرات باید در این مورد به نحوه کمک رسانی قبل از اینکه به آب بروند آگاهی کامل داشته باشند. - روش اطلاع رسانی به سرپرست تیم یک گروهی وقتی در جریان یک حادثه قرار می گیرند و به صورت یک تیم عمل می کنند و این تیم باید همزمان اقدام نمایند زیرا هیچ گاه کاری را بدون اطلاع سرپرست تیم انجام ندهید. مگر اینکه اقداماتی که از قبل آموزش داده شده باشد یکی از این آموزشها استفاده از حلقه نجات یا وسیله ای که بتوان نفر را در یک منطقه ای نگه داشت و به همراه تیم اقدام لازم را برای گرفتن او از آب نمائید. - آشنایی با شیوه نجات فرد و انتقال آن به خشکی جهت آشنایی با شیوه نجات و انتقال نفر به خشکی چندین طریق وجود دارد این بستگی به جریان آب و شرایط هوا و منطقه نیز دارد که در بخش آشنایی با وسایل نجات توضیح داده می شود. ب‌)آشنایی با وسایل شناوری و طریقه استفاده از آنها جلیقه نجات: وسیله ای است برای شنا در نگاه داشتن نفر در آب این جلیقه معمولا در روی لباس پوشیده شده و توسط تسمه هایی که به دور کمر بسته می شوند کاملا محکم می گردند جلیقه های امروز به گونه ای طراحی می گردند که اگر شخصی آنها را پوشیده باشد و به صورت بیهوش در آب بیفتد به طور خودکار صورت شخص را به سمت بالا می چرخاند و از خفه شدن وی جلوگیری می نمائید. جلیقه های نجات انواع مختلف دارند ولی همگی آنها کار یکسانی را انجام می دهند و آن هم افزایش شناوری فوری است که آن را پوشیده است. جلیقه های نجات همگی مجهز به سوت و چراغ چشمک زن می باشند در روی کشتیها به هر نفر از خدمه کشتی یک جلیقه نجات تعلق می گیرد که در زمان ورود به کشتی در اختیار وی گذارده می شود . در روی شناورها معمولا تعدادی جلیقه نجات اضافی وجود دارد. حلقه نجات: حلقه های نجات وسایلی هستند به شکل گرد و توخالی که از مواد شناور یا چوب ساخته می شوند این حلقه های نجات در روی عرشه کشتیها نصب می باشند و بعضی از آنها مجهز به علامت گذار آدم بد دریا می باشند. این حلقه ها را به طرف شخصی که در آب افتاده است پرتاب می کنند و شخصی با قرار گرفتن در درون حلقه نجات می تواند به راحتی در روی آب شناور بماند. سطوح نجات شناوری: سطوح شناوری تشکیل شده اند از سطوح گسترده ای که از جنس چوب ویا فایبر گلاس می باشند از این وسیله بیشتر در رودخانه ها مورد استفاده قرار می گیرد . قایق نجات آماده: قایقی است که اگر از محل نگهداری آن را به دریا انداخته شود هیچگونه خسارتی به قایق و وسایل موجود در آن وارد نمی گردد امروزه این گونه قایقها در روی کشتیها تانکر و سکوهای نفتی به کار می گیرند. قایقهای جمینی: نوعی قایق از جنس لاستیک به صورت باد شونده می باشند که معمولا به علت سبک بودن و قابلیت حمل توسط چند نفر در مواقعی که سرعت عمل زیاد در بکارگیری قایق لازم باشد مورد استفاده قرار می گیرد. ساختمان این قایقها به گونه ای طراحی شده است که معمولا داراری کفی نسبتا سخت بوده و بدنه اطراف آنها از جنس لاستیک نرم و به صورت دو جداره برای باد شدن می باشند. محفظه بادی اطراف قایق که تمامی اطراف آن را پوشش می دهد در واقع نیروی شناوری قایق را تامین می نماید. این محفظه در راستای جلوگیری از غرق شدن کامل قایق درصورت پنچری از داخل به چندین قسمت کاملا مجزا تقسیم شده است و در صورتی که قسمتی از قایق سوراخ گردد شناوری مابقی قسمتها کماکان قایق را بر روی آب شناور نگه می دارد. تمامی این قسمتها از یک محفظه ورودی باد می گردند ولی در مورد تخلیه نمودن آنها توسط یک والو یک طرفه از درون این قسمتها از هم مجزا می گردند. در راستای تامین نیروی تحرک برای این قایقها از موتورهای AUTO BOARD که به راحتی قابل نصب بر روی پاشنه قایق می باشند استفاده می گردد. در واقع می توان در راستای سهولت در جابجایی قایقها توسط دست موتور قایق را پس از به آب دادن قایق بر روی آن نصب نمود. در اطراف قایقهای جمینی تعدادی طناب به صورت آویزان نصب می باشد از این طنابها برای حمل قایق توسط دست استفاده می گردد. از این طنابها برای شناور نگه داشتن نفرات در آب در صورتی که تعداد نفرات بیش از گنجایش قایق باشد نیز استفاده می گردد. · وسایل مورد نیاز در قایق جمینی: 1- طناب سینه به طول 5 متر 2- طناب پاشنه به طول 5 متر 3- لنگر قایق 4-طناب حلقه نجات به طول 10 متر 5- پارو 2 عدد 6- کپسول آتش نشانی CO2کوچک 7- باک بنزین موتور قایق 8- شیلنگ رابط باک موتور 9- جعبه ابزار 10- جلیقه نجات اضافی 11- حلقه نجات 12- دستگاه مخابراتی برای تماس قایق در صورت لزوم 13- پمپ دستی هوا و وسایل پنچرگیری · نکات ایمنی قایق جمینی: 1- هرگز با کفش سنگین در قایق وارد نشوید، کفشهای کتانی بسیار مناسب می باشد. 2- در داخل قایق هرگز سیگار نکشید. 3- کلیه نفرات در قایق باید از جلیقه نجات استفاده کنند. 4- هرگز بیش از ظرفیت قایق مسافر سوار نکنید. 5- همیشه قبل از جدا شدن از اسکله و یا شناور موتور خود را روشن و مورد آزمایش قرار دهید. 6- نفرات در قایق بایستی همیشه به صورت نشسته باشند. 7- ازشتاب دادن سریع موتور قایق پرهیز نمائید. آشنایی با علائم اضطراری در روز و شب - وسایل تقاضای کمک در روز 1- دستگاه رادیویی 2- آینه مخابراتی 3- فشفشه دستی روز ( دودزا) 4- راکت منور 5- سوت - وسایل تقاضای کمک در شب: 1- دستگاه مخابراتی 2- فشفشه دستی شب 3- راکت منور 4- سوت 5- چراغ قوه 6- چراغ بالای قایق هر یک از این وسایل جهت پیدا نمودن نفر در شب یا در روز مورد استفاده قرار می گیرد که با شناخت و طرز استفاده از این وسایل گروه نجات می توانند در قسمتهای مختلف همدیگر را پیدا کنند. شناخت انواع گره ها و کاربرد هریک از آنها - گره هیلین یا پنجه میمونی از این گره برای درست کردن سه هیلین استفاده می شود.هیلین طنابی است به طول تقریبا 24 یا 25 متر که جهت فرستادن طناب اصلی به سمت اسکله یا آن طرف رودخانه مورد استفاده قرار می گیرد. - گره راست ( اتصال) برای اتصال دو سر طناب هم اندازه بکار برده می شود باید توجه داشت که این گره روی طنابهای نایلونی مقداری سر می خورد. - گره کمر گره کمر مقیدترین گره ای است که برای درست کردن چشمی موقت در سر طنابها مورد استفاده قرار می گیرد همچنین به عنوان گره ایمنی به دور کمر نفر و بعضی مواقع جهت مهار شناور در صورت نداشتن چشمی در سر طنابها می توان استفاده کرد و دیگر موارد استفاده آن برای کارکردن در ارتفاع و غواصان در آب مورد استفاده قرار می گیرد. - گره پله اضطراری از این گره برای بالا رفتن و پائین آمدن از ارتفاع بسیار راحت است ، درست کردن آن هم بسیار ساده می باشد. - گره صندلی ( کمر فرانسوی) کاربرد گره کمر فرانسوی این گره یک گره خیلی مفید برای قفل انتقال افراد بی هوش است یک چشم ( چشم اصلی ) شخصی را از روی بسته در بر می گیرد و چشم جدید بزرگ دیگر در زیر و پشت شخص قرار می گیرد. آموزش کلی انواع گره ها با شکل و روش گره زدن آنها به زودی جهت علاقه مندان به روز رسانی خواهد شد . شناخت مراکز کنترل عملیات و تجسس و نجات تجسس و نجات یکی از خدمات ویژه کمکی است که توسط واحدهای مشخص شده در هر زمان شامل بکارگیری واحدهای پروازی ، شناور سطحی ، زیر دریائیها ، تیمهای ویژه نجات و تجهیزات مورد نیاز برای نجات انسانهای در خطر در روی خشکی و یا در دریا می باشد. در راستای جلوگیری از به هدر رفتن تلاشهای فراوانی که در عملیات تجسس و نجات به مورد اجرا گذارده می شود لازم است که روابط سازمانی، مسوولیتها و وظایف کاملا مشخص بوده و روشها تجسس و نجات به صورت استاندارد در دستورالعملهای کاری گنجانده شوند. بکارگیری موثر و مفید عوامل بسیاری که در عملیات تجسس و نجات دخیل هستند تنها با یک سازمان آموزش دیده که قادر به طراحی هماهنگ نمودن نیروها و هدایت عملیات تا رسیدن به یک نتیجه موفقیت آمیز باشد امکان پذیر است. - مراکز کنترل عملیات و تجسس و نجات به طور کلی بنادر بزرک در سواحل جنوبی و شمالی کشور که سازمان اداره بنادر و کشتیرانی در آنها فعالیت می نمایند مراکز عملیاتی تجسس و نجات در حوزه عملیاتی آنها مشخص گردیده اند . این مرکز کنترل عملیات تجسس و نجات در واقع مسوولیت سازماندهی موثر نیروها و تجهیزات را برای عملیات تجسس و نجات در منطقه خود به عهده دارند . در صورتی که نیاز باشد می توانند از یک یا چندین مرکز کنترل فرعی نیز برخوردار باشند. 1- هواپیماهای بال ثابت که بیشترین نقش تجسس را دارند. 2- یگان های پروازی بال گرد که نقش بسیار خوبی را در عملیاتهای تجسس و همچنین نجات مشروط بر این که بر وسایل مورد نیاز مجهز باشند. 3- یگانهای سطحی ( شناورها) 4- یگانهای زیر سطحی ( زیر دریائیها ) که تواناییهای بسیار خوبی برای عملیات تجسس در زیر دریاها دارند. تیم های تجسس و نجات که با داشتن تجهیزات مناسب اغلب در مناطقی قابل دسترسی توسط یگانهای پروازی و شناوری نباشند به کار گرفته می شوند آشنایی با شنا و انواع شنا جهت گروه امداد انواع شنا - شنای سگی : برای کسی که جلیقه نجات و یا لباس بر تن دارد عالی ترین شناور ماندن است. - شنای پهلو : می توان در موقع حمل نفر مجروح از آن استفاده کرد. - شنای پشت : جهت استراحت دادن به ماهیچه در مواقع خطر انفجارات زیر آبی مناسب است. - شنای قورباغه : عالی ترین شنا برای مسافت زیاد می باشد و سر از آب بیرون است و جلو را به خوبی می بیند. - شنای کرال سینه : چون این شنا بسیار سخت و خسته کننده است به خصوص در مورادی که لباس یا جلیقه نجات به تن دارید این شنا برای دور شدن از منطقه خطر بسیار موثر است. درجه بندی شناگر 1) یک شناگر درجه سه باید بتواند از ارتفاع پنج پائی به داخل آب بپرد و پنج دقیقه در آب شناور بماند و پنجاه یارد شنا کند. 2)یک شناگر درجه دو از ارتفاع ده پائی به داخل آب بپرد و برای ده دقیقه به حالت شناور بماند و صد یارد بتواند شنا کند. 3)یک شناگر درجه یک بیشترین شانس را برای نجات دارد این شخص باید به دیگران کمک کند و باید بتواند مسافت 220 یاردی را با هر نوع شنا که مایل باشد طی کند و یک نفر را به مسافت 25 یاردی در داخل آب بکشد.